WATERLAND - Vanaf 2026 krijgen gemeenten onvoldoende geld van de Rijksoverheid om hun taken uit te voeren. Het kabinet stort maar liefst € 2,4 miljard minder in het gemeentefonds. Een groot gedeelte van de gemeenten komt dan in de financiële problemen.

De gevolgen? Minder woningbouw, ontoegankelijke zorg, afbrokkelende (brand)veiligheid, verschraling van voorzieningen en minder steun voor wie dit het hardst nodig hebben. De komende Voorjaarsnota, is de allerlaatste mogelijkheid voor het kabinet om gemeenten te behoeden voor een onmogelijke opdracht.

Op 21 maart jl. organiseerde de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een ingelaste ledenbijeenkomst. Burgemeesters en wethouders uit het hele land kwamen massaal naar Den Haag. De VNG stelde een aanpak voor om de verschraling in gemeenten te voorkomen:

  1. Compenseer het jaar 2026: het zogenaamde ‘ravijn jaar’.

  2. Neem het rapport “Groeipijn”, over de jeugdzorg van Commissie-Van Ark van ‘kaft tot kaft’ over.

  3. Zorg voor voldoende budget dat aansluit bij de werkelijke uitgaven van gemeenten.

Er was brede steun voor de aanpak van het VNG bestuur. Als de staat niet substantieel tegemoet komt bij de financiering van de jeugdzorg, komt er misschien zelfs wel een proces tegen de staat. Ook voor de andere taken van de gemeenten die in de knel dreigen te komen wil de VNG juridische middelen in zetten.

Tweede Kamerdebat
Op 26 maart jl. is er een Tweede Kamerdebat over de financiën geweest. Burgemeesters en wethouders waren hier weer in grote getale aanwezig. De partijen uit de coalitie en oppositie deden hun verhaal over de gemeentelijke bezuinigingen. De VNG en het kabinet hebben met elkaar afgesproken om vóór 13 april tot concrete afspraken te komen die het financiële leed verzachten. Op 13 april moet de Voorjaarsnota van het kabinet gereed zijn.

Marian van der Weele burgemeester en tevens, voorzitter van de Vereniging van Noord-Hollandse gemeenten (VNHG, de provinciale afdeling van de VNG): “de uitkomst van de onderhandelingen tussen de VNG en het kabinet de komende week, wordt cruciaal. Vanuit Noord-Holland denken 10 burgemeesters (waaronder ondergetekende) en wethouders mee met de onderhandelingsdelegatie van de VNG (voorzitter Sharon Dijksma en directeur Leonard Geluk) en steunen hen in hun aanpak. Dinsdag 15 april horen we in deze klankbordgroep wat de uitkomst is en waar het kabinet de gemeenten in tegemoet gaat komen. Die uitkomst betekent ook voor Waterland het verschil in het voorstellen van grote bezuinigingen of dat we onze grote inzet op (brand)veiligheid, woningbouw, voorzieningen, zorg en zoveel meer onverminderd kunnen doorzetten.”

Waar gaat het mis?
Gemeenten in Nederland zijn (in tegenstelling tot de meeste Europese landen) voor gemiddeld 70% van hun inkomsten afhankelijk van het Rijk. Als dat ineens minder wordt, merken gemeenten dat meteen. Het vorige kabinet heeft een nieuwe financieringssystematiek voor het gemeentefonds aangekondigd en vooruitlopend daarop een korting vanaf 2026 op het gemeentefonds doorgevoerd. Dit betekent dat gemeenten vanaf 2026 minder geld krijgen, terwijl ze wel al hun taken moeten blijven uitvoeren. Een bezuiniging dus.

Meer informatie leest u op: Gemeenten vallen in financieel ravijn | VNG