NEDERLAND - Smartphones weren uit klaslokalen zorgt ervoor dat middelbare scholieren onderling socialer zijn en lessen geconcentreerder volgen. Dat zeggen leraren en schoolleiders van bijna 600 middelbare scholen in een representatieve meting die het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap liet uitvoeren. Sinds januari 2024 bestaat in het voortgezet onderwijs de landelijke afspraak om tijdens lessen mobiele telefoons niet langer toe te staan. Na de zomervakantie geldt dat ook voor het primair en gespecialiseerd onderwijs.

Inmiddels hebben alle middelbare scholen die deelnamen aan het onderzoek maatregelen getroffen om mobieltjes uit de klas te weren, blijkt uit de meting. Een deel van de scholen had dit zelf al geregeld, nog voordat de landelijke afspraak van kracht werd. Voor andere scholen werkte de landelijke afspraak als stok achter de deur. Scholen geven aan dat de afspraak hen hielp om hierover in gesprek te gaan met ouders, leerlingen en personeel.

Staatssecretaris Paul: “Deze afspraak blijkt een schot in de roos. Het onderzoek laat zien dat leerlingen en leraren zich vlot hebben aangepast. Leerlingen praten meer met elkaar, letten beter op in de les en steken daar ook meer op. Bovendien zeggen scholen in het onderzoek dat ze goed uit de voeten kunnen met dit beleid en er dus geen extra hulp of ondersteuning bij nodig hebben. Ook basisscholen en scholen in het gespecialiseerd onderwijs niet, waar de afspraak na de zomervakantie gaat gelden. Ik ben blij dat deze maatregel ontzettend goed uitpakt, en dat komt vooral door alle leraren, schoolleiders en andere onderwijsprofessionals die hier hard mee aan de slag zijn gegaan.”

Basisscholen en gespecialiseerd onderwijs

In het primair onderwijs en het gespecialiseerd onderwijs gaat de afspraak na de zomervakantie in. OCW heeft in deze meting ook 494 basisscholen en 317 (v)so-scholen gevraagd hoe zij hier tegenaan kijken. Meer dan 70 % van deze scholen geeft aan al vergelijkbaar telefoonbeleid te hebben. Op de meeste scholen moeten leerlingen bij binnenkomst hun telefoon inleveren. Sommige basisscholen (6 %) heeft een nog strenger beleid waarbij ook op het schoolplein mobieltjes zijn verboden.

Scholen in deze sectoren melden dat afleiding door mobiele telefoons onder jonge leerlingen veel minder voorkomt dan in het voorgezet onderwijs. Slechts 0 tot 20 % van de leerlingen neemt een mobiele telefoon mee naar school. Daarom verwachten ze ook minder grote effecten dan in het voortgezet onderwijs. Toch willen bijna alle scholen die nog geen duidelijke afspraken over mobiele telefoons hadden gemaakt dit alsnog gaan doen.

Nee, tenzij…

Het principe van de afspraak is dat mobiele telefoons alleen mogen worden gebruikt als ze noodzakelijk zijn voor de inhoud van de les. Bijvoorbeeld in een les over mediawijsheid. En als leerlingen ervan afhankelijk zijn, bijvoorbeeld om medische redenen of wegens een beperking.

Aanvullende maatregelen

Het ministerie blijft de effecten van landelijke afspraak monitoren. In de zomer van 2025 zal het ministerie met alle betrokken partijen voor het basis-, voortgezet en gespecialiseerd onderwijs bekijken of er aanvullende maatregelen nodig zijn, zoals bijvoorbeeld een wettelijk verbod.